Stare Włochy

Informacje

Stare Włochy - dawna wieś szlachecka poświadczona w XIV w. pod nazwą Sopąchy a później Porzucewo. Z tego okresu miała wywodzić się pierwsza wersja etymologii nazwy, która wywodzi się od przydomka właściciela imieniem Jan, zwanego Włochem. W XVI w. należała do rodziny Nadarzyńskich a jej obszar wynosił ok. 8 ha (ówczesne pół łanu), następnie zaś jej właścicielami zostali Rakowscy (Stanisław Rakowski herbu Wierzbowa) a w połowie XVII w. kanclerz wielki koronny prymas Andrzej Leszczyński, mający tu swoją letnią rezydencję, która podobnie jak cała wieś z okolicznymi terenami została mocno zniszczona podczas potopu szwedzkiego. Tu pojawia się druga wersja etymologii nazwy, wg której na tych terenach stacjonowały wojska włoskie podczas odbywających się na Woli elekcji. Kolejnymi właścicielami tych ziem byli Lubomirscy, Konstancja z Platerów Hilzenowa i hrabia Tadeusz Mostowski (od 1795 roku), który również zbudował tu swoją rezydencję (legenda głosi, iż stał on w miejscu poprzedniego a dziś jest to pałac Koelichenów przy ul. ks. Chróścickiego 2). Istniały tu wówczas 3 domy, na stałe mieszkało ok. 80 osób. Podczas powstania kościuszkowskiego w tym miejscu zakwaterowany został król pruski Fryderyk Wilhelm II. W 1842 roku, wykorzystując gliniaste tereny, powstała tu pierwsza cegielnia, z czasem było ich nawet kilkanaście. Dwa lata później właścicielem tych terenów została właśnie rodzina Koelichenów (holenderscy właściciele świetnie prosperujących łódzkich farbiarni), w rękach której pozostały do parcelacji gruntów w 1928 roku. Właśnie tu pojawia się trzecia wersja etymologii nazwy, związana z włoskimi artystami, których prace wykorzystano do dekoracji pałacu. Po powstaniu styczniowym nastąpił znaczny rozwój wsi ze względu na powstałą tu stację Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej. Została wówczas uwłaszczona przez władze carskie a cały teren liczący wówczas 368 mórg (ok. 206 ha) stał się folwarkiem (z czasem z jego terenów wydzielono dwie osady: Wiktoryn oraz Karolin). Po parcelacji stał się osiedlem zaprojektowanym wg koncepcji miasta-ogrodu z własną częścią przemysłową (całość projektu architekta Franciszka Krzywdy-Polkowskiego oraz mierniczego Henryka Kotyńskiego) a niewielkie działki cieszyły się dużą popularnością wśród średniozamożnych mieszkańców m.in. Warszawy. Od 1898 roku działało tu Towarzystwo Akcyjne Walcowni i Fabryki Narzędzi Rolniczych "Włochy" (wykupione w 1921 roku przez Towarzystwo Akcyjne Fabryki Maszyn i Odlewni Orthwein, Karasiński i S-ka), produkujące m.in. pługi, młockarnie, części do tartaków czy młynów, ale również łopaty, grabie czy inny drobny sprzęt rolniczy. W 1927 roku powstały tu Polskie Zakłady Elektrotechniczne "Era", specjalizujące się w regulatorach napięcia i elementach do min, istniała tu również fabryka świec "Polo". Powstały liczne zakłady rzemieślnicze i składy budowlane a do rozwoju wsi przyczyniła się również poprowadzona tu w 1934 roku bocznica kolejki EKD Warszawa-Pruszków i sama kolejka kursująca tędy od 1936 roku. Gwałtownie wzrosła liczba mieszkańców (w 1921 roku 730 mieszkańców; w 1931 roku ponad 8500; w 1936 roku ponad 15000 a tuż przed wybuchem II wojny światowej blisko 20 000). To doprowadziło w 1938 roku do uzyskania praw miejskich. W okresie okupacji hitlerowskiej nie zostało dotkliwie zniszczone. W 1951 roku zostały wraz z okolicznymi terenami (m.in. Okęciem) włączone w granice administracyjne Warszawy.
Wskazany obszar obejmuje historyczne tereny: Solipse, Witoszyn, Wiktoryn, Budki Szczęśliwickie i Stare Włochy.

Obszar

Teren położony w obrębie: ul. Kleszczowa, ul. Łopuszańska, ul. Równoległa, ul. Pryzmaty, ul. Popularna, al. Jerozolimskie, linia torów kolejowych Warszawa-Radom do przejazdów przed stacją Warszawa Reduta Ordona, linia kolejowa Warszawa-Piastów (fragmentem wzdłuż ul. Świerszcza do wiaduktu przy ul. Zaranie), ul. Zapustna, wzdłuż południowej granicy Cmentarza w Ursusie, ul. Badylarska, południowa granica Zajezdni MZA, ul. Dojazdowa.

W obszarze wydzielone są podobszary: 
Stare Włochy-Stare Włochy (linia kolejowa Warszawa-Piastów, ul. Gryczana, ul. Starowiejska, ul. Czereśniowa, ul. Popularna, ul. Krańcowa, ul. Kleszczowa, wzdłuż zachodniego brzegu Glinianki Krańcowej, ul. Dukatowa, ul. Karatowa z hipotetycznym przedłużeniem, ul. Wilczycka, ul. Husarska, ul. Bolesława Chrobrego, stacja Warszawa-Włochy).
Stare Włochy-Solipse (ul. Tynkarska, ul. Bolesława Chrobrego, ul. Husarska, ul. Wilczycka, linia z ul. Karatową, ul. Dukatowa, zachodni brzeg Glinianki Krańcowej, ul. Kleszczowa, ul. Dojazdowa, południowa granica Zajezdni MZA, ul. Badylarska, wzdłuż południowej granicy Cmentarza w Ursusie, ul. Zapustna). 
Stare Włochy-Witoszyn (ul. Drukarzy, ul. Czółenkowa z przedłużeniem, ul. Starowiejska, ul. Poziomkowa, ul. Szczęsna, ul. Gryczana).
Stare Włochy-Wiktoryn (łuk linii kolejowa, ul. Budki Szczęśliwickie, al. Jerozolimskie, ul. Popularna, ul. Pryzmaty, ul. Łopuszańska, ul. Czereśniowa, ul. Popularna, ul. Naukowa, ul. Czółenkowa).
Stare Włochy-Budki Szczęśliwickie (linia torów kolejowych Warszawa-Radom do przejazdów przed stacją Warszawa Reduta Ordona, linia kolejowa Warszawa-Piastów, łuk linii torów kolejowych wzdłuż ul. Czółenkowej).