Czyste

Informacje

Czyste – dawna wieś wzmiankowana już w XV w., kiedy to jej właścicielami byli zapewne potomkowie rycerza Gotarda z Rakowa. Były to dosyć bagniste tereny, na których swój początek brały rzeki Drna, Sadurka oraz Potok Służewiecki. Po 1780 roku część z nich zakupił znany warszawski bankier i przemysłowiec Karol Schulz (1752-1796). Znajdowały się one między ówczesnymi rogatkami Wolskimi a Jerozolimskimi i tu właśnie pobudował swoją letnią rezydencję z willą i pięknym ogrodem. Jej głównym traktem biegnącym przez Szczęśliwice do Rakowca, a będącym zarazem granicą między wsią Wola Wielka a Warszawą, była dzisiejsza ul. Karolkowa. Nieco później (prawdopodobnie po zakończeniu obrad Sejmu Wielkiego) właścicielami pozostałej części ziem został ród Biernackich. Na początku XIX w. nastąpiła stopniowa parcelacja ziem a tym samym ich rozwój. Przed wybuchem powstania listopadowego było tu 16 domów i ponad 220 stałych mieszkańców. W latach 1845-48 poprowadzono przez jej tereny tory kolei warszawsko-wiedeńskiej, w następstwie czego została podzielona na dwie części: południową (która stała się przedmieściami Ochoty) i północną (przedmieścia Woli). Pod koniec XIX w. była wsią gminną, należącą do powiatu warszawskiego i parafii Wola. Wraz z Wolą, Kołem i Ochotą tworzyła wówczas jedną nomenklaturę (leżącą między rogatkami Powązkowskimi a Jerozolimskimi). Całość liczyła 520 domów (zarówno drewnianych, jak i murowanych, parterowych, piętrowych a nawet dwupiętrowych), 462 posesje i ok. 8000 stałych mieszkańców (głównie urzędników i robotników). Wieś specjalizowała się początkowo w ogrodnictwie (z racji dobrze nawodnionych terenów), istniały tu również liczne fabryki (kafli, przetapialnia łoju), liczne wytwórnie artykułów metalowych, np. okuć , łóżek, gwoździ i szpilek (łącznie ok. 60 warsztatów), prawie setka młynów, dwie cegielnie, browar, olejarnia i fabryka zapałek. Na gruntach przy torach istniał dość duży sad morwowy. W 1912 roku część gruntów została włączona w granice stolicy, reszta weszła w skład Warszawy cztery lata później.

Obszar

Teren położony w obrębie: al. Solidarności, ul. Wolska, linia kolejowa ze stacją Warszawa-Kasprzaka i Warszawa-Wola począwszy od przecięcia z Wolską do wysokości Ronda Zesłańców Syberyjskich (fragmentarycznie wzdłuż al. Prymasa Tysiąclecia), linia kolejowa ze stacjami Warszawa-Zachodnia i Warszawa-Główna począwszy od Ronda Zesłańców Syberyjskich do wysokości pl. Zawiszy, ul. Towarowa.