Zerzeń

Informacje

Zerzeń (Zerzno, Zerzyn, Rzizno) - wieś szlachecka skupiona wokół powołanej w XV w. parafii Wniebowzięcia NMP. Jest to jedna z najstarszych osad Warszawy, założona w drugiej poł. XI w., choć pierwsza wzmianka o niej pochodzi z 1339 roku i wspomniana jest jako własność rodziny Zerzeńskich albo Zerzyńskich herbu Kościesza. Zajmowała bardzo rozległe tereny, zwłaszcza na wschód, o czym może świadczyć fakt wydzielenia z niej w 1445 roku parafii Długa Kościelna a w 1569 roku parafii Wiązowna. W XVII w. jej właścicielami stali się Kazanowscy herbu Grzymała. W 1649 roku, marszałek nadworny koronny Adam zapisał ją - wraz z innymi swoimi dobrami: posiadłościami na Pradze oraz tamtejszymi wsiami Załęże i Golędzinowo a także pobliskimi Zerzeniowi miasteczkami Zastów i Koło - testamentem swojej żonie Elżbiecie ze Słuszków. Była to wieś rolnicza, jednak ze względu na kościół parafialny pełniła znaczącą rolę ośrodka społeczno-kulturalnego. W 1749 roku wybudowano tu nowy kościół, w czasie zaborów wieś została poważnie zniszczona. W 1827 roku właściwa wieś liczyła 168 mórg włościańskich (ok. 90 ha), 59 mórg (ok. 35 ha) miała zaś część zwana Zerzeniem Poduchownym (należąca do parafii). Liczyła wówczas 13 domów i 105 stałych mieszkańców. Po uwłaszczeniu w 1864 roku została uprawomocniona jako część gminy Zagóźdź. Działała tu szkoła początkowa i urząd gminny. W 1880 roku ze składek parafian wzniesiono nową świątynię. Znaczny wkład wniosła wówczas Eugenia Wojnicz-Sianozecka czyli Augustowa hrabina Potocka (żona popularnego hrabiego Gucia), która ofiarowała 7300 rubli (ok 1/8 zebranej kwoty) a ponadto pokryła koszty sprawienia kamiennej posadzki oraz ufundowała kamienny ołtarz z figurami św. Piotra i Pawła, który zamówiła u znanego warszawskiego rzeźbiarza Bolesława Syrewicza. Ponadto pokryła koszty okien z malowaniem wg kartonu warszawskiego malarza Leona Biedrońskiego. Na pocz. XX w. mieszkało we wsi 379 osób. W 1951 roku tereny te wraz z licznymi okolicznymi wsiami włączono do Warszawy.

Obszar

Teren położony w obrębie: Kanał Nowa Ulga, ul.  Zastowska, ul. Spadowa, Kanał Rów Zerzeński, zachodnia granica Jeziora Żabie, Kanał Nowe Ujście (Kanał Ulga), nurt Wisły, ul. Skalnicowa (od przedłużenia znad Wisły), ciek wodny po wschodniej granicy ogródków działkowych,  ul. Chodzieska ul.  Trakt Lubelski, drogą bez nazwy poniżej skrzyżowania z ul. Borków na wschód, Kanał Zagoździański na północ do wysokości ul. Zastowskiej.