Kościół Wizytek pw. Opieki św. Józefa

Mapa

Informacje

Początkowo powstała tu drewniana świątynia wg proj. Picharda dla sprowadzonych z Francji w 1654 przez Ludwikę Marię Gonzagę Wizytek. W latach 1728-33 zaczęto budować świątynię murowaną wg proj. Karola Bay’a w stylu późnego baroku, przerywając z braku pieniędzy i powrócono do budowy na skutek zapadnięcia się dachu w 1754-63 prawdopodobnie wg proj. Efraima Schroegera. Fundatorką świątyni była w połowie Elżbieta z Lubomirskich Sieniawska. W 1765 sklepienie zaczęło pękać, więc konieczne było dostawienie specjalnych podpór. W 1782-5 kościół włączono do kompleksu klasztornego jako jego południowe skrzydło. W listopadzie 1825 15-letni Chopin został tu organistą licealnym. W 1840-7 kościół gruntownie wyremontowano wg proj. Henryka Marconiego, dodając nowe wazony na fasadzie, wykonane przez Ludwika Kaufmana i zlikwidował ogrodzenie kościoła. Renowacja nastąpiła w 1884-5. W 1897 wyremontowano fasadę i wnętrze, w 1899-1902 chór, zakrystię i jedną z kaplic, w 1908-11 wnętrze, w 1913 znowu fasadę, w 1922 cały kompleks budynków. Budynek ocalał po wojnie, ponieważ był wykorzystywany przez hitlerowców do ostatniej chwili i po prostu nie zdążyli go spalić. W 1954-8 wyremontowano fasadę, a w 1966-9 wnętrze. W 1979 w czasie huraganu ucierpiały rzeźby na fasadzie: Maryja straciła tors i rękę, a św. Elżbieta rękę. Prace konserwatorskie rzeźb trwały do 1981. W 2009 przystąpiono do kolejnej renowacji. Okazało się, że XX-wieczne renowacje polegały na pokryciu grubą warstwą cementu zarówno fasady jak i rzeźb, musiano więc skuć całą zaprawę, aż do oryginalnych, gotyckich murów. Wszystkie ozdoby i rzeźby zostały oczyszczone z różnorakich wariacji i przywrócono je do dawnego wyglądu. Zwraca uwagę fasada z kolumnami i rzeźbami Jana Plersch’a; puste nisze na samym dole nigdy nie zostały zapełnione, ponieważ nie wykonano zaplanowanych figur św. Kazimierza Jagiellończyka, św. Joanny Franciszki de Chantal, św. Moniki i św. Alojzego Gonzaghi. Ponad niszami znajdują się herby od lewej: św. Augustyna, św. Franciszka Salezego, Wazów, hierogram Jezusa, hierogram Maryi i Gonzagów. W bocznych przęsłach figury św. Augustyna i św. Franciszka Salezego, a nad oknem herb królewski. W tympanonie Oko Opatrzności, a wyżej figury warsztatu Plerscha: św. Zachariasz i św. Anna po lewej, w niszy NMP i św. Elżbieta, św. Joachim i św. Józef z prawej. Na szczycie anioły: symbol miłości po lewej i symbol nadziei po prawej. W środku mamy ołtarz główny z 1760 projektu Efraima Schroegera, wykonany przez Plerscha. Również jego dziełem jest ambona w kształcie łodzi z 1762.W ołtarzu wisi obrazNawiedzenie Maryi Panny namalowany przez Tadeusza Kuntze – Konicza. W okienkach obok ołtarza mieszczą się relikwie św. Romana i św. Feliksa. Hebanowe tabernakulum ufundowała w 1654 Ludwika Maria Gonzaga. Posadzka, konfesjonały i ławki pochodzą z XVIII w. Ołtarze boczne założono na początku istnienia kościoła. Posąg Kazimierza Brodzińskiego wykonał Władysław Oleszczyński. We wnętrzu obrazy Św. Jan Ewangelista (Apollinary Horawski 1862), Opłakiwanie (Jan Reisner 1694), Wspomnienie Kanonizacji Joanny Franciszki (ok. 1754), portret Jana Kazimierza iLudwiki Marii (kopie malowideł z XVII w. wykonane przez Antoniego Jana Strzałeckiego), portret Elżbiety Sieniawskiej (XVIII w.), Wręczenie Kluczy św. Piotrowi (XVIII w.), Adoracja Dzieciątka Jezus(XIX w.). Ołtarz główny zaproj. Efraim Schroeger w 1760 mieści postac Boga Ojca na majestacie, Gołębica i anioły i putta (wyk. Jerzy Plersch) i obraz „Nawiedzenie Panny Marii” z ok. 1760 Tadeusza Kuntze-Konicza. Tabernakulum z 1654 ufundowane przez Ludwikę Marię Gonzaghę. Pod okienkami, strzeżone przez parę aniołów są trumienki z relikwiami św. Romana i św. Feliksa. Pod nimi portrety św. Fortunata i męczennika Konstantyna. 5 ołtarzy w kaplicach bocznych powstało ok. 1756, jeden w 1848, wewnątrz obrazy Św. Alojzy Gonzaga (XVII w. Alojzy Schultz),św. Józef z Dzieciątkiem Jezus (Claude Callot XVII w.), św. Małgorzata Alacoque (XVIII w.), św. Anna Naucza MadonnęJoanna Franciszka de Chantal (XVIII w.), św. Franciszek Salezy (XVIII w.).Ambona w kształcie łodzi warsztatu Jana Plerscha z 1760. W kościele spoczywa serce Marii Gonzaghi, która zmarła 10.05.1667 w czasie kłótni z Pacem w ogrodzie zamkowym. Ciało pochowane jest na Wawelu, ale serce, zgodnie z życzeniem królowej spoczęło tu. Pomniki w kościele to Tadeusz Czacki (1856 Oskar Sosnowski), Kazimierz Brodziński (1863 Władysław Oleszczyński z fundacji Eustachego Marylskiego). Epitafia: Bolesława Podczaszyńskiego (zm. 1876, wyk. Andrzej Pruszynski i Bolesław Syrewicz w 1877), Julian Bartoszewicza (zm. 1870, wyk. Andrzej Pruszyński 1872), Henryka Marconiego (zm. 1863, wyk. Andrzej Pruszyński z 1888, zrabowany przez Niemców. Obecnie to kopia popiersia z Wilanowa, wyk. Luigiego Simonettiego),Jędrzeja Śniadeckiego (zm. 1838, wyk. Pius Weloński w 1898 z fundacji WTD), Stacha Strzałeckiego (zm. 1920), Alfonsa Puchewicza (zm. 1881), Jana T. Jabłońskiego (zm. 1944),Antoniego Strzałeckiego (zm. 1898), ks. Justyna Borzewskiego (zm. 1897), Józefy Koszutskiej (zm. 1881). Dwa konfesjonały z XVIII w., ławki z końca XVIII w., posadzka z XVIII w. (bernardyn Franciszek Lekszycki), Klasztor Wizytek. Zakon Nawiedzenia Najświętszej Marii panny (łac. Ordo Visitationis...) sprowadziła w 1654 Ludwika Maria Gonzaga. Na początku zabudowania klasztoru były drewniane, ale w 1677 powstała Kalwaria i skrzydła klasztoru, a inne intensywne prace budowlane trwały w 1674-8 i 1682-5. Do końca XVII w. powstały tu piekarnia, spiżarnia, kuchnia, spichlerz i figarnia, a także kaplica św. Rocha. Niżej stanęły czworaki i stajnie. Główny korpus powstał z kościółka w 1782-5. W latach ’60 XIX w. mieścił się tu skład mebli Wilhelma Spitanka. Na niedostępnym terenie dla zwiedzających znaleźć można: klasztor właściwy z barokowym krużgankiem, piekarnię, spichlerz, kapelanię, kaplicę św. Rocha i unikatową drewniana kalwarię, zbudowaną z elementów budowli sprzed 1655. Wizytki posiadają kolekcję zbiorów sztuki kościelnej, liczącej np. ponad 100 obrazów. Na fasadzie , zamiast jednego z okien piętra umieszczono obraz z XIX w. na blasze Nawiedzenie Marii Panny. We wnętrzu sień frontowa (ok. 1677), sala z kołowrotem (ok. 1677), 3 parlatoria ( 2 z 1677 i jedno z 1778), kapitularz (1677, pierwotnie służyło jako sala szkoły dla dziewcząt, przerobiono ja na kapitularz, obecnie to Oratorium. Piec ozdobny), Krużganek (1666-1728), Refektarz (1666), Izba Przełożonej, Izba Zgromadzeń (1666, infirmeria św. Tekli z XVII w.), Infirmeria św. Rocha (1782-5), Infirmeria św. Katarzyny (1782-5), Główna Klatka Schodowa (1666), na piętrze cele klasztorne. Wirydaż – Ogródek Najświętszego Serca Jezusowego. Oficyna z kloakami. Powstał pod koniec XVII w. do celów sanitarnych. W czasie wojny dość zniszczony, stał opuszczony kilkadziesiąt lat, kiedy w 1974 przeznaczono go na magazyn. Galeria łącznika. Powstał pod koniec XVII w., łącząc klasztor a bramą i oddzielając Kurze Podwórze i ogród. Piekarnia. Budynek z końca XVII w. przy Kurzym Podwórzu. Pikwarek. Budynek gospodarczy z końca XVII w. Studnia. Zbudowana w XVII w. Kaplica św. Rocha. Zbudowana w XVII w., przerobiona potem na chlewik, obecnie jest to składzik. Budynek Bramny klauzury. Kończy tu bieg uliczka wewnętrzna klasztoru, nad bramą wisi krzyż. Spichlerz. Powstał ok. 1725, zachował się jako jeden z dwóch oryginalnych spichlerzy klasztornych, poza spichlerzem u szarytek. Mur z brama wjazdową na Podwórze Folwarczne. Wzniesiony pod koniec XVII w., rozdziela podwórze wewn. i uliczkę klasztorną. Po 1945 cztery części rozebrano. Mur południowy. Stanął w XVII w. łącząc klasztor z łącznikiem, zamykając Kurze Podwórze. Skrzydło mieszkalne w Podwórzu Folwarcznym. Powstał ok. 1897. Parterowe budynki przy Podwórzu Folwarcznym. Powstały po 1945. Kapelania. Powstał ok. 1829 jako parterowe i długie skrzydło gospodarcze. Większość budynku zostało zburzone w 1939. Mur między ogrodem a podwórzem przy spichlerzu. Powstał pod koniec XVII w., między spichlerzem a figarnią, rozebraną po 1945. Kalwaria. Powstała w 1677, podobno z wykorzystaniem wcześniejszej sprzed 1655. Dach wyremontowano i wymieniono w 1976-7. W latach ’80 XX w. zniknął krzyż żelazny z XVII w. Jest to unikalny drewniany budynek na całym Mazowszu. Mur przy Kalwarii. Łączy Kalwarię z kaplicą św. Rocha. Taras ogrodowy. Figura Chrystusa. Pochodzi z ok. 1863 pośrodku wirydarza. Figura Matki Boskiej. Dzieło Leona Myszkowskiego z 1863, stoi w ogrodzie górnym. Figura św. Józefa z Dzieciątkiem. Wykonana przez Leona Myszkowskiego w 1863, stoi przed zach. skrzydłem klasztoru. Bruk. Granitowy, wypełnia wewnętrzną drogę. Ogrodzenie. Stanęło w 1850, od strony Karowej z 1980. Wrota są kopią odkrytych w 1974 w murze południowym. Pomnik Kardynała Stefana Wyszyńskiego. Pomysł uczczenia kardynała pomnikiem powstał zaraz po jego śmierci w 1981. Powstał Społeczny Komitet Budowy Pomnika, któremu przewodził prof. Henryk Samsonowicz. Ustalono lokalizację i z 46 prac wybrano 3, spośród których wybrano projekt Andrzeja Renesa. Rzeźbę odlano w Gliwickich Zakładach Urządzeń Technicznych w 1986, a odsłonięto 27.05.1987, po mszy prowadzonej przez Józefa Glempa. Pomnik powstał wyłącznie ze składek społecznych. Skwer. Powstał w 1945 po zburzeniu kamienic 38 i 40 wg proj. Franciszka Szaniora. W XVIII w. kamienice należały do wizytek.